Það er ekki svo auðvelt að fella niður húsnæðislán!

Margir kvarta og kveina yfir "tregðu" ríkisins til að "leysa" vanda þeirra sem eru mjög skuldsettir og sérstaklega í ljósi þess að nýsamþykkt frumvarp um greiðsluaðlögun nær aðeins til veðlausra lána. Staðreynd málsins er hinsvegar sú, að þar sem við vorum hluti af, og afar virk í, alþjóðlegu fjármálakerfi þegar bólan okkar stóð sem hæst, þá eru þessi lán okkar ekki svo einföld viðureignar.

Þegar bankarnir koma inná húsnæðismarkaðinn árið 2004, og bjóða fólki þessi sérdeilis góðu lán, þá fór húsnæðisverð að hækka uppúr öllu valdi -- talsvert hraðar en verðbólga, og margir sem höfðu keypt eign fyrir kannski 10 milljónir árið 2004, gátu selt fyrir hátt í 20 milljónir 2007.  Mismunurinn sem einhver "græddi" þarna á 3 árum, kom í langflestum tilfellum ekki úr djúpum vasa kaupanda, heldur var hann fenginn að láni frá banka. Þessi banki tók svo aftur lán erlendis frá, til að lána aftur hér, og svo framvegis.

Þannig er mál með vexti að skuldirnar okkar, eru að stórum hluta líka skuldir bankanna. Auðvitað skulda þeir fleira, og töpuðu fé á fjárfestingum, en lánin þeirra til okkar á þessum þenslutíma á húsnæðismarkaði eru líklega einn stærsti hluti þessa gífurlega innflæðis lánsfjármagns sem keyrði áfram þensluna sem var hér í gangi.

Ef við leggjum niður þessi lán núna, þá erum við einfaldlega að draga úr (þegar takmarkaðri) getu bankanna til að greiða af erlendum lánum sínum, og óbeint erum það þá við sem erum ekki að standa undir skuldbindingum okkar. Ef við gerum það, þá getum við ekki lengur talað um "þá" óreiðumennina, heldur erum það orðin við.

Nú spyr ég sjálfan mig, erum við ekki komin í þá stöðu að um leið og einhver verður gjaldþrota hér í dag, og hættir að geta greitt af sínum skuldum, þá tekur ríkið (bankinn) eignina hans yfir, getur ekki selt hana og er einu skrefi fjær því að standa við sínar skuldbindingar erlendis. Ef lánið hefði hinsvegar verið tekið beint hjá erlendum banka, eða íslensku bankarnir látnir fara á hausinn (og þessi lán yfirtekin af þeirra lánadrottnum beint), hefði ríkið kannski frjálsari hendur til að gera eitthvað? Eins og staðan er núna, þá er eina leiðin áfram að mjólka okkur sem allra mest?

Mér fróðari menn mega endilega leiðrétta þessar pælingar :-)